بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 361

خوش خدمتی-خودشیرینی-چاپلوسی

چهار چشمی-با دقت و مراقبت کامل
خیرات کردن-چیزی را
دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی-با کسی در افتادن

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)

خرجی-پول لازم برای گذران روز

راه داشتن-چاره ای داشتن-داشتن ارتباط پنهانی-وجود داشتن راه مخفی با جایی

خاکروبه ای-سپور-آشغالی

پیش کردن گربه-راندن گربه

آینه‌ی بخت-آینه‌ای که داماد همراه شمعدان برای عروس می‌فرستد

ذُق ذُق کردن-تیر کشیدن زخم-سوزش داشتن اندام دارای درد

(نزد کسبه) نخستین فروش بامداد
رمل انداختن-پیش گویی کردن-فال برآوردن
پَلِه-پول
بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن

بامبه-توسری

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

پیاز مو-ریشه و بیخ مو

خرت به چند-کی از تو پرسید؟ به حساب آوردن-اعتنا کردن

چاق کردن دنده-به دنده گذاشتن اتوموبیل

حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن
 

خارج رفتن-بیرون رفتن از خانه-رفتن به خارج از کشور
دیوار کوتاه-کنایه از زبونی و ناتوانی

آفتاب کسی به زردی رسیدن-به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی
خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

 
پَرسه زدن-همه جا را گشتن-ولگردی کردن

پیش کرایه-کرایه ای که در مبدا پرداخت می شود
ربغ رحمت را سر کشیدن-مردن

پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن

خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

بی صفت-بی بهره از صفات خوب انسانی

چار چشمی-با دقت و مراقبت کامل

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن
زیختن آب پاک روی دست کسی-یکسره نومید کردن کسی

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

خون خون کسی را خوردن-بسیار خشمگین شدن و چیزی نگفتن

 

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن(در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند)

داوطلب-خواستار-نامزد

اهل آن کار (کار بد)

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا
پدر در آوردن-سخت انتقام گرفتن-گوشمالی دادن

حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

خیرات کردن-چیزی را

خاکه-خرده ی هر چیزی

پیر ِ کفتار-زن سالخورده ی بد اخلاق
پسرخاله ی دسته دیزی-خویشاوندان نزدیک
جلبی-حقه بازی-فاحشگی

دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند

از یک قماش بودن(سر و ته یک کرباس بودن)

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

دمخور-مصاحب-معاشر-همنشین
داش مشدی-لوطی محل-آن که غرور جوانی دارد

حشر و نشر داشتن-نشست و برخاست داشتن دوستی و رفت و آمد داشتن

روی خون افتادن زن آبستن-بچه انداختن

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

دسته کلید-مجموعه ی کلیدها در یک حلقه یا بند

چروک افتادن-چین افتادن-ناصاف شدن

در دار-دارای سرپوش

چُل-آلت مرد
زندگی-مال-وسایل کار و خانه

بازرس-مامور بررسی و کنترل

بار گردن کسی گذاشتن-کاری را به زور و اصرار به عهده ی کسی گذاشتن

چراغ دستی-چراغ قابل حمل با دست

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

انداختن توی هچل(دچار دردسر و ناراحتی کردن)

خاله خامباجی-نگا. خاله خاک انداز

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

خود یا چیزی را با افاده به دیگری نمودن

خود را گرفتن-فخر فروختن-کبر و نخوت نشان دادن

تپه ماهور-زمین ناهموار

از حد (توانایی) خود تجاوز کردن

دعوا مرافعه-جنگ و جدال بر سر چیزی

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

دست کردن-دست فرو بردن

از ته ریش گذشتن(فریب دادن)

رقصیدن توی تاریکی-بی موقع یا بدون اطلاع کاری را انجام دادن

خاک به سر کردن-به فکر چاره افتادن-چاره جویی کردن

آدم مقوایی-بی‌اراده-کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران

پشت سر کسی حرف زدن-در غیاب کسی از او بد گفتن

خاله سوسکه-دختران خردسالی که ادای زنان بزرگسال را درمی آورند

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

اَجق وَجق(چیزی با رنگ‌های تند و زننده، دارای ترکیب ناهماهنگ)
 

با خدا-خداشناس-مومن

تنبان درآر-بی حیا-دریده

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت

چپری آمدن-زود آمدن

دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

تو بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

 
چاروادارکُش-جنس تقلبی-چیز بد
پرند-حرف بی هوده
دروازه-دروازه مانندی در دو سوی میدان فوتبال-گُل

حمال باشی-به تخقیر به آدم ناشی و بی عرضه می گویند
چارخانه-شطرنجی

دلخور شدن-گله مند شدن-ناراضی شدن

خون کسی را کثیف کردن-کسی را بسیار عصبانی کردن

تخت و تبار-خوب و رو به راه

خاور زمین-قاره ی آسیا
رقاص خانه-دشنام گونه ای برای برخی جاها-جاهای بی حساب و کتاب و شلوغ و پلوغ

آتش‌پاره-شوخ و شنگ-فرز و چالاک-کرم شبتاب

 

حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

بالا آوردن-استفراغ کردن

 
دایی قزی-دختر دایی

خالی خالی-بدون چیز دیگری
از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

اینجانب(تعبیر گوینده یا نویسنده از خود)

آبدیده(جلا یافته، آزموده و مجرب)

زبان کسی را موش خوردن-سکوت کردن-با وجود ضرورت سخن نگفتن

تخم طلا گذاشتن-کنایه از چیز گران بها آوردن-کار بسیار مهمی انجام دادن
پشه کسی را لگد زدن-با دردی اندک بنای گله و زاری گذاشتن

آتو-بهانه-دستاویز-نقطه‌ضعف

چله-چاق-چرب و چیلی

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن
زود بودن-فرانرسیدن هنگام کاری

خواربار-ارزاق-خوراک

جی جی باجی-صمیمیت بسیار زیاد ولی غیر واقعی
حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن

چوب کاری کردن-از کسی پذیرایی زیاد کردن-به کسی محبت بسیار کردن-کتک زدن بیش از حد

حضرت عباسی-راست و درست

 
خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

درینگ درینگ-صدای شکستن شیشه-صدای برخورد پیاپی چیزی به فلز یا شیشه
تاپ و توپ-سر و صدای ضربه-داد و فریاد

از بام خواندن و از در راندن-خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن

خرده مالک-مالک زمین کشاورزی کوچک

 

 

آمد(فرخندگی، خوش‌قدمی)

از زبان افتادن(لال شدن)
چشم چرانی-هرزه نگاهی-به رن و دختر مردم نگاه کردن
به خورد چیزی دادن-نفوذ دادن-وارد کردن

پشت گوش فراخ-تنبل-اهل مسامحه و کوتاهی

پت پت کردن-صداکردن فتیله ی چراغ بر اثر تمام شدن روغن آن

از روی معده حرف زدن-بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن

چِخی-سگ
دست مریزاد-آفرین !-دستت درد نکند !

 

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن

رشوه گیر-رشوه خوار

جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن

حلبی آباد-آلونک نشین های خارج از شهر

خودخور-کسی که غم خود را در دل می ریزد و با کسی در میان نمی گذارد

ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی

خوش ِ کسی بودن-به هنگام شگفتی مانند چشمم روشن! گویند

دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

رب و رسول را یاد کردن-به حد مرگ رسیدن

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

آبستن فرزندکش(دنیا، روزگار)
از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)

جز جگر-سوختگی دل بر اثر اندوه و مصیبت
 

 

با هم کنار آمدن-با هم ساختن

به جا آوردن-شناختن

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

پاگون-سردوشی

بیا بیا- برو برو

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

جَری کردن-رو. دادن-گستاخ کردن
چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

 

 

آفتاب خوردن-سختی کشیدن

گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)

پَر جبرئیل-چیز کمیاب و نادر-پول

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال-همه و همه چیز
دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن

پای خود را جای پای دیگری گذاشتن-از کسی تقلید کردن

 
بالا دست-صدر مجلس-حریف چیره
بی مناسبت-نابجا-نامربوط
حواس پرت-پریشان حواس-فراموش کار

 

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

خوردنی-غذا-قابل خوردن

زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

آدم کردن کسی-کسی را تربیت کردن-سواد آموختن
جان به لب رسیدن-به ستوه آمدن-طاقت از دست دادن

چاک خوردن-شکافته شدن-پاره شدن

تو دو کشیدن-کسی را وارد کاری کردن

 

خواب ماندن-دراز شدن خواب بر خلاف میل و به قراری نرسیدن
دهن کسی گرم بودن-خوش سخن و مجلس آرا بودن

اما توی کار آوردن-شک و تردید درست کردن-اشکال‌تراشی کردن

رنجیده کردن-آزرده ساختن-رنجانیدن

حول و ولا-تقلا-دست و پا زنی
پشت چشم نازک کردن-پشت چشم آمدن

زیادی کردن-زاید بودن-غیر لازم بودن

دوره-مهمانی-زمانه
توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک

چار شاخ ماندن-بی حرکت ماندن به علت درد کمر یا از روی ترس یا تعجب
باربند-جای نهادن و بستن بار
آفتابه برداشتن(دست به آب رساندن، پابرهنه وسط حرف کسی دویدن)

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن

انگشت روی چیزی گذاشتن(موضوعی را مورد توجه قرار دادن)

زُل زدن-خیره نگاه کردن

دراز کش-افتاده-خوابیده

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

آب از سر گذشتن(کار از چاره و تدبیر گذشتن)

اَکه ننه-آدم آب‌زیرکاه
چهل منار-تخت جمشید
زهرحند-خنده ی تلخ و از روی خشم
بد شیر-متقلب-بد جنس
تو پوزی زدن-تو دهنی زدن-با سخن تندکسی را نا امید کردن

در بحر چیزی بودن-تمامن به چیزی اندیشیدن

افت کردن(کاهش یافتن، کم شدن)

افسار کسی را شل کردن(به کسی آزادی کمی دادن)
خرابی بالا آوردن-کثافت کاری کردن-آلودن بستر یا لباس

در آمدن از آب-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

پس بودن-عقب افتادن از دیگران

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

از بر گفتن یا نوشتن-متنی به اتکاء حافظه

جای سوزن انداختن نبودن-پر بودن-بسیار شلوغ بودن

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

آفتاب‌زردی(غروب آفتاب)

 
خبرگزاری-موسسه ی خبرگیری و انتشار خبر

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

تو جلد کسی رفتن-کسی را برای انجام کاری وسوسه کردن

آتشی شدن-از کوره در رفتن

دبه در پای شتر انداختن-در میان مردم فتنه انگیزی کردن

 

آتش‌پا-فرز و چالاک-بی قرار

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد
جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

 
در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

 

ریش توپی-ریش تپه

تپل مپل-چاق و چله

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی
آفتاب برِ دیوار آمدن(به پایان آمدن عمر)
چفت کردن دهان-خاموش شدن-رازداری کردن
رو گرفتن-چهره ی خود را پوشاندن
اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

 
چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته

دولت سرا-تعبیری احترام آمیز از خانه ی کسی

 

 

 

بوق سگ-بسیار دیر وقت

رب و رسول را یاد کردن-به حد مرگ رسیدن

 
با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی
پختن کسی-کسی را برای کاری آماده کردن
چرند-حرف پوچ و بی معنی
رنگ دادن و رنگ گرفتن-رنگ به رنگ شدن

پیچ افتادن در کار-گره خوردن کار-مشکلی در کار پیدا شدن

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

دست بردن در چیزی-چیزی را تغییر دادن

بی اشتها-بی میل به غذا

الحق و الانصاف-انصافن-حقن

 
جبهه ی جنگ-میدان جنگ

بفرما زدن-تعارف کردن

تله کاشتن پیش پای کسی-به کسی کلک زدن-کسی را گیر انداختن

ریش گرفتن-دست به ریش کشیدن-پادر میانی کردن-تقاضا و خواهش کردن
بنا را بر چیزی گذاشتن-قرار را بر چیزی گذاشتن-چیزی را ماخذ گذاشتن

دیزی پشت سر کسی بر زمین زدن-بی اعتنایی کردن به قهر کردن و رفتن کسی

زیادی کردن-زاید بودن-غیر لازم بودن

پر روده-پرچانه-روده دراز

چرخ خوردن-به دور خود چرخیدن

زمانه بازی کردن-با زبان بازی و چاپلوسی رفتار کردن
 

روی غلتک افتادن-جریان دلخواه و طبیعی را به دست آوردن-دور برداشتن و سرعت گرفتن

خط کش-وسیله ای برای زسم خط

بخت-شانس-اقبال-شوهر

پوست کلفتی کردن-مقاومت کردن-سخت جانی کردن

 

در کردن-شلیک کردن-خالی کردن

اصلاح(تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان)
خاله خرسه-دوست نادان

از پشه گوشت کبابی خواستن(خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن)

 

به هم زدن حال-موجب بالا آوردن شدن

زبان فهم-کسی که مطلب یا سخنی را خوب در می یابد
خبر گرفتن-پرسیدن

پشت بند-به دنبال-در ادامه-چیزی که پس از چیز دیگری بنوشند یا بخورند

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

 

 
این تن بمیرد(سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند)
 

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب
چشم واسوخته-چشم برتافته
جا رفتن-مغلوب شدن-خود را کنار کشیدن

چُر-ادرار

آغا‌پنبه(زن بسیار سفیدرو، عروسک پنبه‌ای)

پا در هوا-بی اساس-بی اصل-غیر قطعی

توی آش کسی آب سرد ریختن-عیش کسی را کور کردن-بساط کسی را به هم زدن

حسرت به دلی-آرزومندی شدید

 

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

آنکادر کردن(اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب)

خر کسی رفتن-دارای اهمیت و اعتبار بودن

 

چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

از چاله در آمدن و به چاه افتادن(از باران به ناودان پناه بردن)

 
آیه‌ی یاس-آن که بدبینی را به کمال می‌رساند

آفتابه گرفتن-آفتابه برداشتن

پز عالی جیب خالی-کسی که در عین تهیدستی افاده داشته باشد و خودش را بگیرد

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

بارک الله-آفرین خدا بر تو باد-آفرین

خرده فرمایش-فرمانی که از فرمانده ی نالایق و کوچک تر صادر شود-دستور بی جا

 

چله دادن-برای مراسم چهلم مرگ کسی غذا دادن

رگ و ریشه-خویشاوندان و بستگان

زیر چاقی-مهارت

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر

بساز و بفروش-ساختن خانه ی بدون استحکام به قصد فروش
چپ و راست کردن-زیر و رو کردن-مشت باران کردن
باد دادن-تلف کردن-در برابر باد قرار دادن

افقی برگشتن-شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن

ارواح شکمت(ارواح بابات)
در نتیجه-سرانجام-عاقبت

چشم خوردن-نظر خوردن

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

داغ به دل یخ گذاشتن-کاری بی هوده و بی اهمیت کردن

پدر مرده-یتیم-خطابی به هنگام خشم مانند پدر آمرزیده یا ننه مرده

زرتی-بی مقدمه-ناگهان -بدون مطالعه و تعمق

تاپاله-سرگین خشگ شده ی گاو برای سوختن
پیه چیزی را به تن مالیدن-خود را برای چیزی آماده کردن
خنک-بی مزه-بی نمک-نچسب

تا خرخره زیر قرض بودن-وام بسیار داشتن

آستین تر داشتن(بسیار گریه کردن)

رمباندن-خراب کردن

جِغله-آدم کوچک و ریزاندام ولی زرنگ و ناقلا

بد حرف-کسی که پیوسته حرف های زشت می زند

بی تخم و ترکه-بی فرزند-بی نسل

 
 

جشن گرفتن-سور بر پا کردن

 

استخوان خرد (نرم) کردن(با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن، دود چراغ خوردن)

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

 

ترک هوا شکستن-کاهش یافتن شدت سرما
جا افتاده-آدم متین و با تجربه

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

احوال گرفتن(جویای حال شدن)

پشت دستی زدن-برای تنبیه به پشت دست بچه زدن

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

بغداد آباد-شکم سیر

چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا

آشنایی دادن-خود را معرفی کردن

زنکه-لفظی توهین و تحقیرآمیز به زن

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

باطله-چیزی که ارزش خود را از دست داده است

خود یا چیزی را با افاده به دیگری نمودن

بی غم-بی خیال-لاقید-بی درد

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن